Geschiedenis kan voedzaam voor het brein zijn (4) - De grootste fout in de geschiedenis van de Mensheid


Zelf was ik begonnen een klein stukje geschiedenis over voeding en welvaartsziektes te schrijven. Deel twee heb ik nog niet af kunnen maken. Nu blijkt dr. Jared Diamond een dergelijke stuk bijna 30 jaar geleden al geschreven te hebben. Diamond is vooral bekend geworden door het schrijven van populaire wetenschapsboeken die over antropologie, biologie en geschiedenis gaan. Hij won de Pulitzer-prijs in 1998 voor zijn boek Zwaarden, paarden en ziektekiemen (Engelse titel: Guns, Germs and Steel). En James Pott heeft de moeite genomen om het oorspronkelijke stuk te vertalen in het Nederlands. En ik ben liever lui dan moe op deze zaterdagavond, dus hieronder maar een gewone copy-paste.



dr. Jared Diamond PhD
Universiteit van Californië in Los Angeles Medical School
Discover Magazine, mei 1987, Pages 64-66

Aan de wetenschap danken wij dramatische veranderingen in onze zelfvoldane self-image. Astronomy heeft ons geleerd dat onze aarde niet het centrum van het universum is maar slechts een van de miljarden van de hemellichamen. Van de biologie hebben we geleerd dat we niet speciaal door God geschapen zijn, maar  evolueerden samen met miljoenen andere soorten. Nu is archeologie bezig een andere heilige overtuiging af te breken: dat de menselijke geschiedenis van de afgelopen miljoen jaar één lang verhaal is van vooruitgang. In het bijzonder, recente ontdekkingen suggereren dat de adoptie van de landbouw vermoedelijk, onze meest beslissende stap op weg naar een beter leven, in veel opzichten een ramp was waarvan we ons nog nooit  hebben hersteld.

Met de landbouw kwam de schandelijke sociale en seksuele ongelijkheid, de ziekte en despotism, een  vloek op ons bestaan. Op het eerste gezicht,  zal  deze  revisionistische interpretatie de huidige Amerikanen overkomen als makkelijk weerlegbaar.We zijn beter af in bijna elk opzicht  dan mensen van de Middeleeuwen, die op hun beurt het weer makkelijker hadden dan de holbewoners die op hun beurt beter af  waren dan apen. Gewoon tel op de voordelen.. We genieten van de meest overvloedige en gevarieerde voeding, de beste  gereedschappen en materiële goederen, alsmede among de langste en gezondste levenslopen in de geschiedenis. De meeste van ons zijn aardig gevrijwaard van verhongering en  roofdieren. We krijgen onze energy van olie en-machines, niet van ons zweet. Welke neo-Luddite onder ons zou zijn leven willen verruilen met dat van een middeleeuwse  boer,  een  holbewoner of een aap  Gedurende het merendeel van onze geschiedenis hebben we in onze behoeften voorzien door de jacht en verzamelen We jaagden wilde dieren en struinden de omgeving af voor wilde planten. Het is een leven  that filosofen van oudsher beschouwden als  niet prettig, bruut, en kort. Since geen voedsel wordt verbouwd en weinig opgeslagen,  is er (in deze visie) geen rust of pauze in de strijd om wildvoedsel te vinden en honger te vermijden  die  elke  dag  opnieuw begin.  Onze ontsnapping aan deze ellende werd slechts 10.000 jaar geleden vergemakkelijkt,toen in verschillende delen van de wereld mensen begonnen  met het domesticeren planten en dieren. De  agrarische  revolutie breidde zich uit tot wereld omvattend vandaag de dag  en weinig stammen van jagers-verzamelaars zijn nog overgebleven.

Om vanuit het progressieve perspectief waarmee ik was opgegroeid, de vraag te stellen: 'Waarom zijn bijna al onze jager-verzamelaars voorouders op landbouw overgestapt?' is zinloos. Natuurlijk, omdat de landbouw een efficiënte manier is om meer voedsel te krijgen met minder werk. Geplante gewassen leveren veel meer tonnen per acre dan wortels en bessen. Stelt u zich eens een groep van wilden voor, uitgeput van zoeken naar noten of jacht op wilde  dieren, plotseling vrijelijk plukken voor de eerste keer in een boomgaard afgeladen met fruit of een weide vol  schapen. Hoe veel milliseconden denk je dat het hen zou nemen om de voordelen van de landbouw te waarderen? De progressieve partij lijn soms gaat zelfs zo ver dat ze de  landbouw krediet geven voor de opmerkelijke bloei van de kunst die heeft plaats gevonden over de afgelopen paar duizend jaar. Aangezien de gewassen kunnen  worden opgeslagen, en aangezien het minder tijd neemt om voedsel te kiezen uit een tuin dan te vinden in het wild, gaf de landbouw ons vrije tijd die de jager-verzamelaar nooit heeft gehad. Zo was het de landbouw dat ons in staat stelde om het Parthenon te bouwen en de B-mineur Mass te componeren..Hoewel de progressieve  visie  overweldigend lijkt, het is moeilijk te bewijzen. Hoe ga je laten zien dat het leven van mensen 10.000 jaargeleden beter werd toen ze de jacht en het verzamelen opgaven voor de landbouw? Tot recentelijk, moesten archeologen hun toevlucht nemen tot indirecte tests, waarvan de resultaten ( tot verrassing) faalden de progressieve visie te ondersteunen. Hier is een voorbeeld van een indirecte test: Zijn twintigste eeuw jager-verzamelaars echt slechter af dan de boeren? Verspreid over de hele wereld,zijn er  verscheidene dozijnen groepen van de zogenaamde primitieve mensen, zoals de Kalahari Bosjesmannen, die zichzelf blijven voorzien van het nodige op die manier. Het blijkt dat deze mensen veel vrije tijd hebben, behoorlijk wat  slapen, en minder hard werk dan  hun agrarische buren. Bijvoorbeeld, de gemiddelde tijd besteed elke week aan het verkrijgen van voedsel is slechts 12 tot 19 uur voor een groep van Bosjesmannen, 14 uur of minder voor de Hadza nomaden van Tanzania. Een Bosjesman, gevraagd waarom hij niet net gedaan had als naburige stammen door landbouw te bedrijven, antwoordde: "Waarom zouden we, wanneer er zo veel mongongo noten in de wereld zijn?" Terwijl boeren concentreren op koolhydraatrijke gewassen zoals rijst and aardappels, levert de mix van wilde planten en dieren in het dieet van overlevende hunter-verzamelaars meer eiwit en een betere balans van andere nutrients. In een studie, was de gemiddelde dagelijkse inname van voedsel van de Bosjesmannen  (gedurende een maand dat voedsel overvloedig was)  2.140 calorieën en 93 gram eiwit, aanzienlijk groter dan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor mensen van hun grootte. Het is bijna ondenkbaar dat Bosjesmannen, die 75 of zo wilde planten eten, zouden kunnen sterven van de honger zoals honderd duizenden Ierse boeren en hun families dat deden tijdens de aardappel hongersnood van de 1840s. Het leven van ten minste de overlevende jager-verzamelaars is dus niet naar en ruig, ook al hebben de boeren hen verdreven naar enkele van 's wereld's slechtste gronden.

Maar de moderne jager-verzamelaars gemeenschappen die zij aan zij hebben geleefd met de landbouw gemeenschappen gedurende duizenden jaren vertellen ons niets over de condities van voor de agrarische revolutie. De progressivist mening is de claim over het verre verleden: dat het leven van  primitieve mensen verbeterde toen ze overschakelden van het verzamelen naar landbouw. .Archeologen kunnen die overschakeling dateren door onderscheid te maken tussen overblijfselen van wilde planten en dieren van die van gedomesticeerde  in prehistorische vuilnisdumps.Hoe kan men de gezondheid van de prehistorische vuilnis makers hieruit afleiden , en daarmee rechtstreeks de progressieve mening testen?  Antwoord op die vraag is pas de laatste jaren mogelijk geworden, mede door de nieuwe ontwikkelingen en technieken van paleopathology, de studie van tekens van ziekte in the overblijfselen van oer volken..In enkele gelukkige situaties, heeft  de paleopathologist bijna net zo veel materiaal om te bestuderen als een patholoog-anatoom vandaag.  Bijvoorbeeld, archeologen in de Chileense woestijnen vonden goed bewaarde mummies, waarvan medische conditions op het moment van overlijden kan worden bepaald door autopsie (Discover, oktober). En uitwerpselen van de lang dode indianen, die leefden in droge grotten in Nevada zijn goed genoeg bewaard gebleven om te worden onderzocht voor hookworm en andere parasites.Gewoonlijk zijn de enige menselijke overblijfselen beschikbaar voor studie skeletten, maar je kunt daar verrassend veel van afleiden. Om te beginnen, een skelet geeft geslacht, gewicht, en de geschatte leeftijd. In de weinige gevallen waar er er veel skeletten zijn, kan men sterftetabellen construeren zoals  levens verzekeringsmaatschappijen gebruiken om de verwachte levensduur en risiko van sterfte op een bepaalde leeftijd te berekenen. Paleopathologists kunnen ook groei snelheid berekenen door het meten van botten van mensen van verschillende leeftijden, onderzoek van gebit voor glazuurdefecten (tekenen van ondervoeding bij kinderen), en herkennen van  littekens op botten door bloedarmoede, tuberculose, lepra en andere ziektes. Een recht toe rechtaan voorbeeld van wat paleopathologists hebben geleerd van skeletten heeft betrekking op historische veranderingen in de lichaams lengte. Skeletten uit Griekenland en Turkije laten zien dat de gemiddelde lengte van de jager-verzamelaars  tegen het einde van de ijstijden een royale 5 '9" was voor mannen, 5' 5" voor vrouwen. Met de invoering van de landbouw, crashte de lengte, en had tegen 3000 BC een dieptepunt  bereikt van slechts 5 '3 "voor mannen, 5' voor vrouwen. Tegen de tijd van de klassieken waren de lengtes weer heel langzaam aan het stijgen, maar de moderne Grieken en Turken hebben nog steeds niet weer de gemiddelde lengte van hun verre voorouders bereikt.

Another voorbeeld van paleopathology aan het werk is de studie van Indiaanse skeletten van de grafheuvels in de Illinois en Ohio rivierdalen. Bij Dickson Mounds, gelegen nabij de samenvloeiing van de Spoon en Illinois rivieren, hebben archeologen zo'n 800 skeletten opgegraven die een beeld schetsen van de veranderingen in gezondheid  die zich voor deed toen een jager-gatherer cultuur het veld ruimde voor de intensieve landbouw maïs rond het jaar 1150. Studies door George Armelagos en zijn collega's destijds aan de universiteit van Massachusetts laten zien dat deze vroege boeren een prijs betaalden voor hun nieuwe voorziening in levens onderhoud. In vergelijking met de jager-verzamelaars vóór hen, hadden de agrariers een bijna 50 per procent toename van de glazuurdefecten, indicatie van ondervoeding, een verviervoudiging in ijzer-deficiëntie anemie (getuige een bot aandoening, de zogenaamde porotic hyperostose), een drievoudige stijging van bonelesions als gevolg van besmettelijke ziekten in het algemeen, en een toename van degenerative condities van de wervelkolom, waarschijnlijk als gevolg van veel zwaar lichamelijk werk. "De levensverwachting bij de geboorte in de pre-agricultural community was ongeveer zesentwintig jaar", zegt Armelagos, "maar in de post-agrarische gemeenschap was negentien jaar. Dus deze perioden van voedings-stress en infectieziekten hadden ernstig invloed op hun overlevings kansen. "De vondsten suggereren dat de Indianen in Dickson Mounds,  net als vele andere  primitieve volkeren, de landbouw niet bedreven door vrije keuze, maar uit noodzaak om hun steeds groeiende aantallen te voeden." Ik denk niet dat  de meeste jager-verzamelaars landbouw bedreven tot ze wel moesten, en toen ze overschakelden naar de landbouw ruilden zij kwaliteit voor kwantiteit, "zegt Mark Cohen van de State University van New York in Plattsburgh, co-redacteur met Armelagos, van een van de baanbrekende boeken in het veld, Paleopathology aan de oorsprong van Landbouw. "Toen ik voor het eerst begon met het maken van deze argumenten tien jaar geleden, waren niet veel mensen het met mij eens. Nu is het een respectable, zij het controversiële, kant van het debat geworden."  Er zijn minstens drie sets van redenen om uit te leggen waarom de bevindingen dat agriculture slecht was voor de gezondheid.

Ten eerste: jager-verzamelaars genoten van een gevarieerd dieet, terwijl de vroege boeren het grootste deel van hun voedsel verkregen uit een of een paar starchy gewassen. De boeren kregen goedkope calorieën ten koste van slechte  voeding. (Vandaag de dag zijn er slechts drie koolhydraat rijke planten -tarwe, rijst, and mais- die het grootste deel van de calorieën leveren die door de mensheid geconsumeerd wordt, maar elk van deze kent een tekort aan bepaalde vitaminen of aminozuren die essentieel zijn voor het leven.)

Ten tweede, vanwege de afhankelijkheid van een beperkt aantal gewassen, liepen de boeren het risico van honger als een gewas mislukte.

Ten slotte,  het feit alleen al dat landbouw mensen er toe bracht om samen te klonteren in overvolle gemeenschappen, waarvan vele dan  handel dreven met andere overbevolkte gemeenschappen, leidde tot de verspreiding van parasieten en besmettelijke ziekten.(Sommige archaeologen denken dat het de overbevolking was, in plaats van de landbouw, die de  ziekte bevorderde, maar dit is een kip-en-ei-argument, want overbevolking stimuleert landbouw en vice versa.) Epidemieën konden niet beginnen toen populaties verspreid waren in kleine groepen die steeds van plaats veranderden. Tuberculose en diarree moesten wachten tot de opkomst van de landbouw, mazelen en builenpest tot het op het toneel verschijnen van de  grote steden. Naast ondervoeding, honger en epidemische ziekten, bracht de landbouw nog andere vloek op de mensheid: grote klasse onderscheidingen en verschillen. Jager-verzamelaars hebben weinig of geen opgeslagen voedsel, en geen geconcentreerde voedsel bronnen, zoals een boomgaard of een kudde koeien: ze leven van de wilde planten en beesten die ze elke dag verkrijgen. Daarom kunnen er geen koningen, geen klasse van sociale parasieten die vet worden van voedsel in beslag genomen van anderen. Alleen in een agrarische gemeenschap kon een gezonde, niet-producerende elite zich plaatsen boven de door ziekte geteisterde massa's. Skeletten uit de Griekse graven in Mycene c.1500 BC suggereren dat koningshuizen van een betere voeding genoten dan de gewone mensen, omdat de koninklijke skeletten twee of drie centimeter langer waren en betere gebitten hadden (gemiddeld, een in plaats van zes gaatjes of ontbrekende tanden). Onder de Chileense mummies van c. AD 1000, de waren de elite te onderscheiden niet alleen door ornamenten en gouden haar clips, maar ook door een viervoudig lager aantal  bot laesies veroorzaakt door ziekte. Dezelfde contrasten in voeding en gezondheid blijven op wereldschaal today.Voor mensen in rijke landen als de VS, klinkt het belachelijk om de deugden van het jagen en verzamelen zo op te hemelen. Maar Amerikanen zijn een elite, afhankelijk van olie en mineralen die vaak moeten worden geimporteerd uit landen met de slechtere gezondheid en voeding. Als men kon kiezen tussen een boer in Ethiopië of een Bushman verzamelaar in theKalahari, waar denk je dat de betere keuze zijn?

Farming heeft wellicht ook ongelijkheid tussen de seksens bevorderd.  Bevrijd van de noodzaak om hun baby te vervoeren tijdens een nomadisch bestaan en onder druk om meer handen te produceren om de velden te bewerken, deze vrouwen hadden de neiging tot meer zwangerschappen dan hun jager-verzamelaar tegenhangers- met als gevolg verslechtering van hun gezondheidd. Onder de Chilean mummies bijvoorbeeld, hadden meer vrouwen dan mannen bot lesions van besmettelijke ziektes.Vrouwen in agrarische samenlevingen waren soms last dier..In Nieuw-Guinea agrarische gemeenschappen van vandaag zie ik vaak vrouwen gebukt onder vrachten groenten en brandhout, terwijl de mannen er naast lopen met lege handen. Eens tijdens een excursie daar op vogel studie, bood ik een paar dorpelingen aan geld aan om voorraden van een landingsbaan  naar  mijn mountaincamp te brengen. Het zwaarste onderdeel was een 110-pond zak rijst, die ik aan een paal gebonden had en toegewezen aan een team van vier mannen om samen te dragen. Toen ik later  uiteindelijk de dorpelingen inhaalde, droegen de mannen lichte vrachtjes, terwijl een kleine vrouw die minder woog dan de zak rijst eronder gebukt ging, het gewicht ondersteunend aan een koord over haar voorhoofd.

Wat betreft de bewering dat de landbouw de bloei van de kunst heeft gestimuleerd  door ons vrije tijd te geven, de moderne jager-verzamelaars heeft op zijn minst even veel vrije tijd als de boeren. De hele nadruk op de vrije tijd als kritische  factor lijkt me misplaatst. Gorilla's hebben een ruimschoots vrije tijd om hun eigen Parthenon te  bouwen, hadden ze dat gewild. Terwijl de post-agrarische technologische vooruitgang nieuwe kunst vormen mogelijk  maakte  en het behoud van kunst eenvoudiger, grote schilderijen en sculpturen werden reeds geproduceerd door jager-verzamelaars 15.000 jaar geleden, en werden zo recent als de vorige eeuw nog gemaakt door jager-verzamelaars als sommige Eskimo's en de Indianen van de Pacific Northwest.

Aldus werd met de komst van de landbouw een elite  beter af, maar de meeste mensen werden slechter af . In plaats van het slikken van de progressieve partyline dat we kozen voor de landbouw omdat het goed voor ons, moeten we ons afvragen how we erin getuind zijn, ondanks alle problemen..One antwoord komt neer op het adagium "Might makes right." Landbouw kon veel meer mensen ondersteunen dan de jacht, zij het met een slechtere kwaliteit van het leven. (De bevolkingsdichtheid van de jager-verzamelaars zijn zelden over een persoon per tien vierkante mijl, terwijl de boeren gemiddeld 100 .)
Gedeeltelijk komt dit doordat een veld geplant volledig in eetbare gewassen kan  veel meer monden vullen dan een bos met verspreid eetbare planten. Deels ook, is dat omdat nomadische jager-verzamelaars  hun kinderen zo'n vier jaar uit elkaar moeten houden, door kindermoord en andere middelen, omdat een moeder haar peuter moet dragen totdat het oud genoeg is om de volwassenen bij te houden. Omdat de boerderij vrouwen die last niet hebben, kunnen ze en doen dat ook, een kind om de twee jaar dragen Toen bevolkingsdichtheid van jager-verzamelaars langzaam steeg aan het eind van de ijstijden, moesten de stammen kiezen tussen het voeden van meer monden door het nemen van eerste stappen in de richting van de landbouw , of anders het vinden van manieren om groei te beperken.Some bands kozen voor de eerste oplossing, niet in staat om het kwaad van de landbouw te anticiperen, en verleid door de tijdelijke overvloed die zij genoten, totdat de bevolkings groei de verhoogde productie van levensmiddelen had ingehaald.. Zulke groepen groeiden sneller in aantal en vervolgens verjaagden of doodden de bands die ervoor kozen om jager-verzamelaar te blijven, omdat een honderd ondervoede boeren één gezonde hunter wel aan kunnen.Het is niet dat jager-verzamelaars hun levens praktijk opgaven, maar dat degene die verstandig genoeg waren om niet te staken verdrongen werden uit alle gebieden, behalve welke die boeren niet wilden. Op dit punt is het leerzaam te herinneren aan de veelgehoorde klacht dat archaeology een luxe is, bezig met het verre verleden, en geen boodschap heeft voor het heden. Archeologen die de opkomst van de landbouw  bestuderen hebben een cruciale fase  gereconstrueerd waarin we de grootste fout in menselijke geschiedenis maakten.

Gedwongen te kiezen tussen het beperken van de bevolking of te proberen de voedselproductie te verhogen, kozen we voor de laatste en kregen we als resultaat hongersnood, oorlog en tirannie
Jager-verzamelaars beoefenden de meest succesvolle en langst durende lifestyle in de menselijke geschiedenis. In tegenstelling, worstelen we nog steeds  met de wanorde waar in de landbouw ons heeft gedumpt, en het is onduidelijk of we het kunnen oplossen. Stel dat een archeoloog die ons bezocht vanuit de ruimte probeerde de menselijke geschiedenis uit te leggen aan zijn collega spacelings. Hij zou de resultaten van zijn opgravingen kunnen illustreren door een 24-uurs klok, waarop een uur 100.000 jaar van echt verleden tijd representeert . Als de geschiedenis van de mensheid begon om middernacht, dan zouden we nu bijna zijn aan het einde van de onze eerste dag. We leefden als jager-verzamelaars bijna de gehele dag, van middernacht tot zonsopgang, middag, en zonsondergang. Tot slot, om 11:54 p. m.hebben we de  landbouw aangenomen. Naarmate onze tweede middernacht dichterbij komt, zal  de nood van hongersnood geteisterde boeren geleidelijk uitbreiden en ons allen verzwelgen? Of zullen we op de een of andere manier die verleidelijke zegeningen die we ons voorstelden achter de glinsterende façade van de landbouw, en die ons tot nu toe ontgaan is bereiken?




Reacties

Populaire posts van deze blog

In het Zonnetje gezet: Het gelijk (in mijn ogen) van Katans mening rondom voedingswetenschappen.

Ons eigen poep en pies kan onze wereld redden!

Teun is geen journalist maar een slim ondernemer. En ook ik heb mijn twijfels bij de ADH-cocnept : een schijnprecisie die er niet is in de praktijk.